Czasownik „gehen” należy do podstawowych i najczęściej używanych w języku niemieckim. W niniejszym artykule omówimy jego podstawowe znaczenie, koniugację, przedrostki złożone oraz przykłady zdań z użyciem tego czasownika. Ponadto, przedstawimy częste błędy, porównanie użycia „gehen” w różnych kontekstach, praktyczne ćwiczenia oraz słownik synonimów.
Spis treści
„Gehen” – podstawowe znaczenie i koniugacja
„Gehen” to niemiecki czasownik oznaczający „iść” lub „chodzić”. Jest to jeden z podstawowych czasowników, których nauka jest niezbędna podczas nauki języka niemieckiego. „Gehen” jest czasownikiem regularnym, co oznacza, że jego koniugacja jest stosunkowo prosta i łatwa do zapamiętania. Warto zwrócić uwagę, że „gehen” jest czasownikiem oznaczającym ruch, więc często występuje z przypadkiem dopełniaczem (Akkusativ) lub miejscownikowym (Dativ).
Koniugacja czasownika „gehen” w czasie teraźniejszym (Präsens) wygląda następująco:
- ich gehe – ja idę
- du gehst – ty idziesz
- er/sie/es geht – on/ona/ono idzie
- wir gehen – my idziemy
- ihr geht – wy idziecie
- sie/Sie gehen – oni/one/Pan/Pani/Państwo idą
Przedrostki rozdzielnie złożone z „gehen”
W języku niemieckim istnieje wiele czasowników złożonych, które powstają przez dodanie przedrostka do czasownika bazowego. W przypadku „gehen” można wyróżnić kilka przedrostków rozdzielnie złożonych, które zmieniają znaczenie czasownika. Przedrostki te są rozdzielne, co oznacza, że w czasie teraźniejszym (Präsens) oraz przeszłym (Präteritum) oddzielają się od czasownika i zajmują końcówkę zdania.
Oto kilka przykładów czasowników z przedrostkami rozdzielnie złożonymi z „gehen”:
- ausgehen – wychodzić (np. na imprezę), kończyć się (np. o zapasach)
- eingehen – wchodzić (np. do pomieszczenia), angażować się (np. w dyskusję)
- hinausgehen – wychodzić na zewnątrz
- umgehen – obchodzić (np. przepisy), radzić sobie (np. z problemami)
- untergehen – tonąć (np. o statku), zachodzić (np. o słońcu)
- zurückgehen – wracać, cofać się
Przedrostki nierozdzielnie złożone z „gehen”
W języku niemieckim istnieją również przedrostki nierozdzielnie złożone z czasownika „gehen”, które tworzą nowe znaczenia tego czasownika. Przedrostki te nie oddzielają się od czasownika w czasie koniugacji. Oto kilka przykładów takich przedrostków:
- begehen (dokonywać, popełniać) – np. ein Verbrechen begehen (dokonywać przestępstwa)
- entgehen (uniknąć, umknąć) – np. einer Gefahr entgehen (uniknąć niebezpieczeństwa)
- untergehen (tonąć, zachodzić) – np. Die Sonne geht unter (Słońce zachodzi)
- vergehen (przemijać, upływać) – np. Die Zeit vergeht schnell (Czas szybko mija)
Warto zwrócić uwagę na to, że czasowniki z nierozdzielnie złożonymi przedrostkami mają nieco inny sposób tworzenia form przeszłych. W przypadku czasu Perfekt, nie dodajemy przedrostka „ge-” do formy Partizip II, a jedynie dodajemy końcówkę „-t” lub „-en” do czasownika z przedrostkiem. Przykłady:
- begehen – hat begangen
- entgehen – ist entgangen
- untergehen – ist untergegangen
- vergehen – ist vergangen
Przykłady zdań z użyciem czasownika „gehen” i jego odmian
W tej części przedstawimy kilka przykładów zdań z użyciem czasownika „gehen” oraz jego odmian z różnymi przedrostkami. Przykłady te pomogą zrozumieć, jak stosować te czasowniki w praktyce oraz jak zmieniają się ich znaczenia w zależności od użytego przedrostka.
- Ich gehe zur Schule. (Idę do szkoły.)
- Er geht ins Kino. (On idzie do kina.)
- Wir gehen spazieren. (Idziemy na spacer.)
- Die Kinder gehen schlafen. (Dzieci idą spać.)
- Ich gehe heute nicht aus. (Dzisiaj nie wychodzę.)
- Er begeht einen Fehler. (On popełnia błąd.)
- Wir sind einer Gefahr entgangen. (Uniknęliśmy niebezpieczeństwa.)
- Die Sonne geht unter. (Słońce zachodzi.)
- Die Zeit vergeht schnell. (Czas szybko mija.)
- Ich gehe um 8 Uhr zur Arbeit. (Idę do pracy o 8.)
Warto zwrócić uwagę na to, że czasowniki z przedrostkami rozdzielnie złożonymi mają różne formy w zależności od czasu i trybu, w którym są używane. Przykłady:
- Ich gehe heute aus. (Dzisiaj wychodzę.) – czas teraźniejszy
- Ich ging gestern aus. (Wczoraj wyszedłem.) – czas przeszły
- Ich werde morgen ausgehen. (Jutro wyjdę.) – czas przyszły
- Wenn ich Zeit hätte, würde ich ausgehen. (Gdybym miał czas, wyszedłbym.) – tryb warunkowy
Często popełniane błędy w użyciu „gehen” i jego odmian
Podczas używania czasownika „gehen” i jego odmian, często popełniane są pewne błędy, które mogą wprowadzić w błąd rozmówcę lub zmienić znaczenie zdania. Poniżej przedstawiamy kilka najczęstszych błędów i jak ich uniknąć:
- Błąd: Używanie „gehen” zamiast „fahren”
Często Polacy używają czasownika „gehen” zamiast „fahren”, gdy chcą powiedzieć, że jadą samochodem lub innym środkiem transportu. Jednak „gehen” oznacza „iść” lub „chodzić”, więc używanie go w tym kontekście jest błędne. Poprawne jest używanie czasownika „fahren”, na przykład „Ich fahre mit dem Auto zur Arbeit” (Jadę samochodem do pracy). - Błąd: Nieodmienianie czasownika „gehen” w zależności od osoby
Czasownik „gehen” należy odmieniać w zależności od osoby, tak jak inne czasowniki. Często popełnianym błędem jest nieodmienianie czasownika, na przykład mówienie „Ich gehen” zamiast „Ich gehe” (Idę). Pamiętaj, że czasownik „gehen” odmienia się tak: ich gehe, du gehst, er/sie/es geht, wir gehen, ihr geht, sie gehen.
Porównanie użycia „gehen” i jego odmian w różnych kontekstach
Czasownik „gehen” i jego odmiany mają szerokie zastosowanie w języku niemieckim i mogą być używane w różnych kontekstach. Poniżej przedstawiamy porównanie użycia „gehen” w kilku różnych sytuacjach:
- Idąc pieszo
Czasownik „gehen” jest najczęściej używany w kontekście chodzenia pieszo. Możemy powiedzieć na przykład „Ich gehe zur Schule” (Idę do szkoły) lub „Wir gehen spazieren” (Idziemy na spacer). W tych przypadkach „gehen” oznacza poruszanie się pieszo. - Idąc do pracy
Czasownik „gehen” może być również używany w kontekście chodzenia do pracy. Na przykład „Ich gehe zur Arbeit” (Idę do pracy). W tym przypadku „gehen” oznacza poruszanie się w kierunku miejsca pracy.
Warto zauważyć, że czasownik „gehen” może mieć różne znaczenia w zależności od kontekstu. Na przykład, w zdaniu „Ich gehe ins Kino” (Idę do kina), „gehen” oznacza poruszanie się w kierunku kina. Jednak w zdaniu „Ich gehe ins Kino, um einen Film zu sehen” (Idę do kina, żeby obejrzeć film), „gehen” oznacza również celowe działanie, czyli obejrzenie filmu. Dlatego ważne jest, aby zawsze brać pod uwagę kontekst i znaczenie, gdy używamy czasownika „gehen” i jego odmian.
Praktyczne ćwiczenia z „gehen” i jego odmianami
Ćwiczenia z użyciem czasownika „gehen” i jego odmian pomogą Ci lepiej zrozumieć i utrwalić jego zastosowanie w praktyce. Poniżej przedstawiamy kilka propozycji ćwiczeń, które możesz wykonać samodzielnie lub z nauczycielem języka niemieckiego.
Ćwiczenie 1: Uzupełnianie luk w zdaniach
- Er _______ (gehen) jeden Tag zur Arbeit.
- Wir _______ (ausgehen) heute Abend ins Kino.
- Ich _______ (eingehen) auf das Angebot meiner Freundin.
- Sie _______ (umgehen) das Problem, indem sie es ignoriert.
- Die Schüler _______ (durchgehen) die Hausaufgaben gemeinsam.
Ćwiczenie 2: Tworzenie zdań z podanymi wyrazami
- gehen / in / die / Schule / Kinder
- zum / gehen / sie / Arzt
- ausgehen / heute / wir / Abend
- umgehen / Problem / das / wie / sie
- hinausgehen / Garten / in / den / ich
Ćwiczenie 3: Tłumaczenie zdań na język niemiecki
- Idę do sklepu.
- Ona wychodzi z domu.
- Chodzą razem na spacer.
- On omija przeszkodę.
- Przejrzyjmy ten dokument raz jeszcze.
Słownik synonimów do „gehen” i jego odmian
W języku niemieckim istnieje wiele synonimów do czasownika „gehen” i jego odmian, które można stosować w różnych kontekstach. Poniżej przedstawiamy listę niektórych z nich wraz z ich tłumaczeniem na język polski.
gehen (iść, chodzić)
- laufen – biegać, chodzić
- wandern – wędrować
- spazieren – spacerować
ausgehen (wychodzić, wyjść)
- hinausgehen – wyjść na zewnątrz
- fortgehen – odejść, opuścić
- verlassen – opuszczać, zostawiać
eingehen (wchodzić, wejść)
- hineingehen – wejść do środka
- betreten – wchodzić, wejść
- einsteigen – wsiadać, wejść
umgehen (omijać, obchodzić)
- herumgehen – chodzić wokół, obchodzić
- ausweichen – unikać, omijać
- vermeiden – unikać, zapobiegać
durchgehen (przejść, przechodzić)
- überprüfen – sprawdzać, kontrolować
- kontrollieren – kontrolować, sprawdzać
- revidieren – rewizować, sprawdzać